De man die een achterstand van € 15000,- aan kinderalimentatie open had staan en niet wilde betalen is aangehouden en van zijn vrijheid ontnomen. Vervolgens heeft de man diezelfde dag nog die € 15000,- voldaan en is weer vrijgelaten. Vrijheidsontneming van personen is niet alleen mogelijk in het strafrecht maar ook in het familierecht. Deze vrijheidsontneming heeft alleen een ander doel namelijk een prikkel geven om iets te doen en is niet bedoeld als sanctie.

In het familierecht wordt er gesproken over “lijfsdwang” in plaats van vrijheidsontneming. De lijfsdwang is een gijzeling in een huis van bewaring. Dit is een indirect executiemiddel om degene die zijn verplichtingen niet nakomt ondanks een uitspraak van de rechter te bewegen alsnog aan zijn verplichtingen te voldoen.
Lijfsdwang kan alleen worden opgelegd in situaties dat degene die zijn verplichtingen niet nakomt wel aan zijn verplichtingen kan voldoen maar dit niet wil.
Lijfsdwang is voor maximaal een jaar mogelijk. Deze lijfsdwang kan door een rechter worden opgelegd op verzoek bij een veroordeling tot iets anders dan het betalen van geld (omgangsregeling) en tot alimentatie.
Bij achterstallige alimentatie zijn de personen aan wie lijfsdwang wordt opgelegd meestal personen die in het buitenland verblijven, van werkgever wisselen dan wel een zwervend bestaan hebben. Alle executiemiddelen die mogelijk zijn, zoals beslaglegging moeten zijn geprobeerd.

Bij nakoming van omgangsregelingen dienen alle alternatieven te zijn geprobeerd zoals begeleide omgang, opschorting betaling kinderalimentatie, boetebeding, inzet politie, inzet strafrecht, benoeming bijzondere curator, treffen van kinderbeschermingsmaatregel zoals ondertoezichtstelling of uit huis plaatsing, wijziging van het gezag of hoofdverblijf van het kind en een dwangsom. Als dat allemaal niet helpt kan pas worden gedacht aan lijfsdwang.

Er is beroep mogelijk tegen de oplegging van lijfsdwang waarbij de rechter de belangen zal afwegen. Hierin speelt vaak het belang van het kind een grote rol aangezien het kind een van zijn ouders zal moeten missen bij de inzet van lijfsdwang. Soms is de dreiging van lijfsdwang in de vorm van een termijn waarbinnen de verplichting moet zijn voldaan al voldoende.
De deurwaarder zal de lijfsdwang uitvoeren met bijstand van politie. De schuldeiser dient de kosten van de lijfsdwang voor te schieten.

Als bijna alles is geprobeerd om nakoming van een verplichting voor elkaar te krijgen en niets werkt dan is het mogelijk om lijfsdwang te verzoeken aan een rechter in het familierecht. Lijfsdwang wordt terughoudend toegepast omdat het een ultimum remedium is maar kan in sommige gevallen effectief zijn zoals in het voorbeeld hierboven